سیستم ارتینگ چیست و چرا اهمیت دارد؟
بازدیدها: 9
سیستم ارت چرا اهمیت دارد؟
سیستم ارتینگ یکی از اجزای حیاتی در حفاظت از ساختمان‌ها و تجهیزات الکترونیکی است.
این سیستم با انتقال جریان‌های ناخواسته به زمین، از بروز خطرات جانی و مالی جلوگیری می‌کند.
برند بتانیرو با ارائه سیستم‌های ارت پیشرفته و با کیفیت، اطمینان حاصل می‌کند که تمامی ساختمان‌ها و تجهیزات به طور اصولی محافظت می‌شوند.
سیستم ارت با استفاده از مواد با کیفیت و تکنولوژی‌های مدرن، بهترین عملکرد را در شرایط مختلف ارائه می‌دهد.
ارتینگ یا زمین‌سازی به معنای برقراری اتصال مؤثر بین بدنه یک دستگاه یا سازه فلزی با زمین است.
این فرآیند معمولا با استفاده از هادی‌هایی از جنس مس یا فولاد انجام می‌شود که این هادی‌ها به الکترودی در زمین متصل می‌شوند.
الکترود زمین، که معمولاً از یک میله فلزی تشکیل شده است، در عمق خاک دفن می‌شود تا تماس مناسبی با زمین برقرار کند.
برق‌گرفتگی زمانی رخ می‌دهد که جریان الکتریکی از بدن انسان عبور کند، که این امر می‌تواند به علل گوناگونی نظیر تماس مستقیم با سیم برق، نقص در عایق‌بندی تجهیزات یا نشت جریان الکتریکی به بدنه دستگاه‌ها رخ دهد. نقش کلیدی ارتینگ در این میان، جلوگیری از وقوع برق‌گرفتگی است، چرا که این سیستم با فراهم کردن مسیر امنی برای تخلیه جریان‌های نشتی به زمین، مانع از عبور جریان الکتریکی از بدن انسان می‌شود.
این عملکرد نه تنها خطرات جانی را کاهش می‌دهد، بلکه امنیت تجهیزات برقی را نیز تضمین می‌کند.
اهمیت سیستم ارتینگ در ساختمان‌ها
اهمیت سیستم ارتینگ در ساختمان‌ها، صنایع و تجهیزات الکترونیکی در ساختمان‌ها: سیستم ارتینگ نقشی کلیدی در حفاظت از ساکنین در برابر خطرات ناشی از برق‌گرفتگی بر اثر نقص در سیستم‌های الکتریکی ایفا می‌کند.
در تجهیزات الکترونیکی: در دنیای امروز که تجهیزات الکترونیکی حساس در بسیاری از کاربری‌ها به کار می‌روند، ارتینگ نقشی حیاتی در کاهش نویزهای الکتریکی، جلوگیری از تداخلات الکترومغناطیسی و افزایش ثبات عملکرد سیستم‌های الکترونیکی دارد.
حوادث ناشی از برق‌گرفتگی: برق‌گرفتگی همچنان یکی از عوامل اصلی بروز حوادث و تلفات در سراسر جهان است.
سالانه تعداد بی‌شماری جان خود را به دلیل این مسئله از دست می‌دهند یا دچار آسیب‌های جدی می‌شوند.
اگرچه آمارهای جهانی در این مورد متفاوت است، اغلب می‌توان این حوادث ناگوار را با اجرای سیستم ارتینگ استاندارد پیشگیری کرد.
سیستم ارتینگ به عنوان یک ابزار ایمنی اساسی، تضمینی برای حفاظت از زندگی و دارایی افراد محسوب می‌شود.
وظیفه اصلی این سیستم، تضمین ایمنی افراد و حفاظت از تجهیزات در برابر خطرات ناشی از جریان‌های ناخواسته یا الکتریسیته ساکن است. اما سیستم ارتینگ دقیقاً چیست؟
چگونه کار می‌کند؟
و برای پیاده‌سازی اصولی آن چه نکاتی باید در نظر گرفت؟
در این مقاله، نگاهی کامل به این موضوع خواهیم انداخت. اجزای کلیدی یک سیستم ارتینگ برای درک بهتر عملکرد و نقش سیستم ارتینگ، ابتدا با اجزای اصلی آن آشنا می‌شویم:
1. الکترود زمین این بخش اصلی سیستم، عامل تماس مستقیم با زمین است.
2. هادی ارت وظیفه اصلی این هادی، انتقال جریان الکتریکی تجهیزات به سمت الکترود زمین است.
3. ترمینال اتصال به زمین تمام هادی‌های ارت به این نقطه متصل می‌شوند. ترمینال اتصال به زمین معمولاً در محلی مشخص و قابل دسترسی نصب می‌شود تا امکان بررسی و نگهداری فراهم باشد.
هنمای کامل سیستم ارتینگ: جزئیات طراحی و اجرای صحیح سیستم ارتینگ، که به عنوان زمین کردن نیز شناخته می‌شود، یکی از اساسی‌ترین عناصر در هر مجموعه الکتریکی محسوب می‌گردد.
هدف اصلی این سیستم، تأمین ایمنی افراد در برابر خطرات برق‌گرفتگی و حفاظت از تجهیزات در برابر آسیب‌های ناشی از جریان‌های ناخواسته یا تخلیه الکتریسیته ساکن است.
اما واقعاً سیستم ارتینگ چگونه تعریف می‌شود، چه وظایفی دارد و چه المان‌هایی برای طراحی اصولی آن باید در نظر گرفته شود؟
اجزای اصلی یک سیستم ارتینگ برای درک بهتر عملکرد و اهمیت سیستم ارتینگ، ابتدا باید اجزای مهم و کارکرد هرکدام را بشناسیم
: 1. الکترود زمین
این جزء، اصلی‌ترین نقش را در سیستم ایفا می‌کند و ارتباط مستقیم با خاک یا زمین را فراهم می‌آورد.
معمولاً از میله‌های مسی یا فولادی با روکش مس استفاده می‌شود که در عمق مشخصی از زمین دفن شده و وظیفه انتقال جریان اضافی به زمین را بر عهده دارد.
2. هادی ارت
مسئولیت این هادی در انتقال جریان الکتریکی تجهیزات به الکترود زمین خلاصه می‌شود.
معمولاً از جنس سیم یا نوار مسی با رسانایی بالا ساخته شده و باید بسیار مقاوم باشد تا بتواند به طور مداوم و مطمئن وظیفه خود را انجام دهد.
3. ترمینال اتصال به زمین
نقطه‌ای حیاتی در سیستم که تمامی هادی‌های ارت به آن ختم می‌شوند. این ترمینال معمولاً در مکانی کاملاً مشخص و دسترس‌پذیر نصب می‌شود تا امکان بررسی، نگهداری و رفع عیب به راحتی فراهم باشد.
انواع سیستم‌های ارتینگ و کاربرد آن‌ها
سیستم‌های ارتینگ، به عنوان یکی از اجزای کلیدی در ایمنی الکتریکی، به روش‌ها و استانداردهای متنوعی طراحی می‌شوند.
هر سیستم بر اساس ویژگی‌ها و نحوه اتصال اجزا به زمین دسته‌بندی می‌شود و کاربرد خاص خود را دارد. در ادامه به بررسی انواع این سیستم‌ها می‌پردازیم.
1. سیستم TT:
ایمنی در سادگی در این نوع سیستم، نقطه خنثی ترانسفورماتور مستقیماً به زمین متصل شده و تجهیزات الکتریکی از طریق یک الکترود مستقل به زمین وصل می‌شوند. این طراحی ساده، بیشترین کاربرد را در محیط‌هایی دارد که نیازمند سطح ایمنی بالا هستند، مانند مناطق مسکونی یا ساختمان‌هایی با تجهیزات حساس
2. سیستم TN:
استاندارد قابل‌اعتماد سیستم‌های TN با اتصال مستقیم نقطه خنثی ترانسفورماتور به زمین و ارتباط بدنه تجهیزات به یک هادی محافظ (معمولاً سیم نول)، شناخته می‌شوند. این سیستم نیز به زیرشاخه‌های زیر تقسیم می‌شود:
TN-C: در این نوع، هادی نول و زمین به صورت مشترک در یک مسیر قرار دارند.
TN-S: هادی‌های نول و زمین به طور کامل از یکدیگر جدا هستند و ایمنی بیشتری فراهم می‌کنند.
TN-C-S: ترکیبی از دو مدل قبلی است؛ بخشی از مسیر نول و زمین مشترک بوده و در محل‌های دیگر این دو مسیر از هم جدا می‌شوند.
این سیستم‌ها معمولاً در پروژه‌های صنعتی و تجاری مورد استفاده قرار می‌گیرند.
3. سیستم IT: طراحی برای موقعیت‌های خاص در سیستم IT، نقطه خنثی ترانسفورماتور عایق‌بندی شده و مستقیماً به زمین متصل نمی‌شود.
این ویژگی امکان بهره‌برداری ایمن‌تر را در محیط‌هایی که عدم قطعی تجهیزات اهمیت بالایی دارد، فراهم می‌کند. بیمارستان‌ها، آزمایشگاه‌ها و مناطق حساس صنعتی از جمله محیط‌هایی هستند که این سیستم را ترجیح می‌دهند.
صمیم‌گیری درست در انتخاب سیستم ارتینگ تأثیر مستقیمی بر عملکرد تجهیزات و کاهش خطرات احتمالی دارد.
مراحل کلیدی اجرای یک سیستم ارتینگ
اجرای صحیح سیستم ارتینگ به دقت زیادی نیاز دارد، زیرا کوچک‌ترین نقص می‌تواند خطرات جدی ایجاد کند. مراحل زیر راهنمایی برای پیاده‌سازی هرچه بهتر این سیستم است:
1. طراحی اولیه پیش از هر چیزی، باید سیستم ارتینگ بر اساس نوع ساختمان، تجهیزات موجود و استانداردهای مرتبط طراحی شود. این مرحله فونداسیون هر پروژه‌ای را تشکیل می‌دهد.
2. انتخاب مناسب الکترودهای زمین باتوجه‌به مقاومت خاک و میزان جریان اتصال کوتاه مورد انتظار، نوع الکترود (از نظر جنس و ابعاد) انتخاب می‌شود.
3. نصب الکترودها در خاک الکترودها با استفاده از ابزارها و تجهیزات استاندارد در نقاط مشخصی از زمین دفن شده تا بیشترین میزان تماس با خاک فراهم شود.
4. اتصال هادی‌ها تمامی اتصالات لازم بین هادی‌های ارت، ترمینال اصلی و تجهیزات صورت گرفته و اطمینان حاصل می‌شود که هیچ قطعی یا انتقال ناقصی وجود ندارد.
5. اندازه‌گیری مقاومت زمین یکی از مراحل حیاتی پس از نصب، اندازه‌گیری مقاومت سیستم برای اطمینان از عملکرد صحیح آن است. باید اطمینان حاصل کرد که مقاومت خاک و اتصالات دقیقاً مطابق استاندارد است.
6. تست و بازرسی دوره‌ای یک سیستم ارتینگ خوب تنها در صورتی اثربخش خواهد بود که تست چگونه متن را بازنویسی